لوله بازکنی لواسان
تخلیه چاه و لوله بازکنی و حفر چاه در لواسان ۰۹۱۲۶۴۷۱۱۴۶
حفر چاه تهران
حفر چاه تهران ۰۹۱۲۶۴۷۱۱۴۶
حفر چاه فاضلاب در سراسر تهران – حفاری چاه با چاه کن حرفه ایی و باتجربه در سریعترین زمان
حفر چاه آب در تمام مناطق تهران با دستگاه حفر چاه و بصورت دستی توسط چاه کن ماهر
حفر چاه ارت و اجرای سیستم ارت – حفر جای شمع
حفاری جای شمع و ستون و فندانسیون
حفاری کانال و مجرا
حفر انباری چاه فاضلاب در تهران
کفتراشی چاه – ته زنی انباری چاه فاضلاب
تخلیه چاه در تهران – تخلیه چاه فاضلاب با تانکر مکنده
لایروبی چاه توسط نیروی انسانی – لوله بازکنی
حفر چاه
شماره های تماس :
۸۸۵۴۶۸۴۹ و ۷۷۵۶۷۹۸۰ و ۲۲۴۴۰۳۲۷ و ۴۴۸۹۵۵۹۲ و ۳۳۲۵۶۹۷۲
شماره مستقیم مدیریت : ۰۹۱۲۶۴۷۱۱۴۶ مختارپور
: انواع روشهای حفر چاه
حفاری مکانیکی چاه :
در این روش، به یکی از سه روش ضربه‌ای،چرخشی یا ترکیبی از این دو، انرژی مکانیکی به سنگ منتقل میشود
. در اصطلـاح عملیاتی را که به روش مکانیکی موجب حفر چال در سنگ میشوند حفاری مکانیکی میگویند. امروزه ۹۸ درصد حفاریها به روش مکانیکی حفر میشوند. در معادن سطحی و حفاری‌هـای نیمه عمیق و عمیق عمدتاً از ماشین‌هـای حفاری چرخشی با مته‌هـای مخروطی شکل و ماشینهای ضربه‌ای سنگین استفاده میشود ؛ اما در معادن زیر زمینی یا به طور کلی درعملیات زیر زمینی از ماشین‌هـای ضربه‌ای استفاده میگردد.
–
حفاری حرارتی چاه :
به طور کلی صرف نظر از نوع روش و منشا انرژی، عملیاتی را که به حفر چال در سنگ منجرمی شود، نفوذپذیری مینامند. در روش حرارتی، به کمک انرژی حرارتی حاصل از آمیختن هوا یا اکسیژن با یک نوع سوخت، ترجیحا نفت سفید، نفوذ پذیری در سنگ صورت میگیرد. هوا یا اکسیژن و سوخت از دو مجرای جداگانه به داخل مخزنی واقع در پشت مته ارسال میشوند و پس از اشتعال، شعله حرارت را از طریق نازل سر مته به سطح سنگ منتقل میکند و حرارت نیز سطح سنگ را متورق و آماده جدایی میکند. در نهایت، به کمک فشارآب، قطعات متورق جدا و به سطح زمین منتقل میشوند.
–
حفاری آبی :
در این روش، با استفاده از فشار آب تامین شده در سطح، حفر چاه امکان پذیر میگردد. در اینجا فشار آب با سایش سطح سنگ، مقاومت سنگ را در همـ میشکند، و بدین ترتیب، حفاری صورت میگیرد. این روش با افزایش فشار آب، در استخراج ذغال سنگ و ذخایر پلـاسر نیزکاربرد دارد.
–
حفاری لرزشی
در این روش با ایجاد لرزشهایی با فرکانس ۱۰۰ تا ۲۰۰۰۰ دور در ثانیه میتوان سنگ را شکست. یکی از متداولترین روش‌هـای حفاری لرزشی،روش حفاری مافوق صوت است.
–
حفاری شیمیایی
در این روش با استفاده از فعل وانفعالـات شیمیایی ناشی از انفجار مواد منفجره میتوان در طبقات حفاری کرد. معمولـاًدر این روش از دو نوع خرج استفاده میشود:
.۱٫
خرج سیلندری که باعث حفر چالسیلندری میشود.
.۲٫
خرج چالتراش که باعث افزایش قطر چال میشود.
–
حفاری الکتریکی
در این روش با تولید الکتریکی ستونی یا قوسی یا جرقه‌ای، عملیات نفوذپذیری در سنگ انجامـ میگیرد. در بعضی از این روش‌هـا با وجود بالـا بودن درجه حرارت، به دلیل کوتاه بودن زمان تماس الکتریسته، سنگ ذوب نمی شود ؛ اما در سایرروش‌هـا به دلیل بالـا بودن درجه حرارت و طولـانی بودن زمان تماس الکتریسته با سطح سنگ، پس از ذوب شدن سطح سنگ، سنگ میشکند.
–
حفاری لیزری
با اشعه لیزر میتوان تشعشعات الکترو مغناطیسی را به طور ستونی تولید کرد. این نوع تشعشعات را میتوانبرای تبخیر یا ذوب سنگ، ایجاد شکستگی در سنگ و حفر چال استفاده کرد. با تاباندن امواج قوی لیزری ستونی به سطح سنگ، میتوان باعث تبخیر سطح سنگ، و ذوب و شکستگی سنگ در اطراف محدوده ذوب شد. شعاع عملکرد این مناطق به شدت و قدرت اشعه لیزر بستگی دارد.
انواع روشها و تکنیکهای حفاریهای مکانیکی
مته دورانی
(Ratary drill)
این روش همـ نمونه‌های خاک و سنگ را بدست می‌دهدو همـ نمونه‌هایی برای انواع آزمایشهای برجا ایجاد میکند
. این روش در حفر گمانه‌های غیر قائمـ برایزهکشی افقی یاایجاد مهار کاربرد دارد.
·
روش حفاری:
پیشروی توسط سر مته برنده که در انتهای لوله حفاری قراردارد و تحت فشار هیدرولیکی است، انجامـ میشود
. دیواره چاه را معمولـا گل نگاه می‌دارد.
·
مزایا :
روشی نسبتا سریع است و میتواند در همه نوع مواد نفوذ کند
. برای همه نوع نمونه گیری مناسب است.
·
محدودیتها :جابجا کردن وسایل در زمینهای ناهموار و باتلـاقی مشکل است ومحتاج راه مناسب است. همچنین محتاج سکوی تسطیح شده است. کارآیی حفاری با توجه به اندازه دستگاه متغیر است.
حفاری ضربه‌ای
تنها در حفاری چاههای آب بکار میرود
. نمونه‌های شسته شده توسط گل‌کش خارج میشود. عمق تا سنگ بستر را مشخص میکند.
·
روش حفاری :
سر مته سنگین بالـا آورده شده و رها میشود تا مواد شکسته شده و یک مخلوطی از خرده‌ها و آب ایجاد شود که توسط گل‌کش با پمپهای ماسه کش خارجمی‌شود
. دیواره چاه توسط لوله جدار، پابرجا نگاه داشته میشود.
·
مزایا :
روشی نسبتا اقتصادی جهت تعبیه گمانه‌های با قطر زیاد
(تا ۶۰سانتیمتر) در انواع مواد است.
·
محدودیتها :ابزارها بزرگ و پر زحمت است. در خاکهای قوی و سنگ به کندیانجامـ میشود. اغتشاشات اطراف سر مته که ناشی از ضربات پر انرژی سر مته است، به شدت بر مقادیر SPT تاثیر می‌گذارد. مغزه گیری و نمونه UD سنگ امکانپذیر نیست
نگاهی به سیر تحول در بهره برداری از آب‌هـای زیرزمینی ایران
فلـات ایران خشک و بیابانی است
. تمدن‌هـای انسانی چندین هزار ساله در این نقطه از جهان همگی به اتکاء روش‌هـای بهره برداری از آب‌هـای زیرزمینی شکل گرفته اند. برخی از مورخین و صاحب نظران، مهمترین عامل تأثیرگذار بر فرهنگ و تمدن مردمـ این منطقه در گذشته و حتی تا به امروز را در چگونگی بهره برداری از این منابع و منازعات و مراودات مربوط به استفاده از آن میدانند. چنانچه، آبادانی و پیشرفت این مناطق در دوره‌هـای ثبات طولـانی مدت سیاسی همراه با سرمایه گذاری در احداث و مرمت قنوات بوده و روحیه سخت کوشی و آینده نگری و مماشات که در فرهنگ ساکنین فلـات ایران نهادینه شده از این منبع نشأت میگیرد. از آن سو، روحیه افول و خمودگی و مذمت کار و کوشش، در دوره‌هـای بیثباتی سیاسی و تصاحب و یا تخریب این سرمایه‌هـای فرا نسلی نمایان گشته است. برجسته ترین نمونه را میتوان در اثرات روحی، فرهنگی و اقتصادی به جا مانده از تخریب قنوات و قحطی و آوارگی کشاورزان و شهرنشینان در پی حمله مغول جُست. به گمان نگارنده، همـ اکنون نیز فاجعه‌ای همسنگ حمله مغول برای این منابع در حال وقوع است؛ منتها به لحاظ اینکه نسل حاضر خود در بطن این فاجعه قرار دارد، قدرت تشخیص و چاره جویی را از دست داده است. در این مقاله سعی بر آن است سیر تاریخی شکل گیری این فاجعه در حال وقوع ترسیمـ شود تا شاید بتوان با کنار زدن ابرهای ظلمت، خورشید روشنگری را بر وجدان‌هـای پاک ساکنین این مناطق مجدداً نمایان ساخت.
شیوه‌هـای بهره برداری از آب‌هـای زیرزمینی :
چاه دستی
قدیمی ترین و ابتدایی ترین راه بهره برداری از آب‌هـای زیرزمینی، حفر چاه‌هـای دستی میباشد
. این چاه‌هـا در گذشته، بیشتر از امروز متداول بوده و مورد استفاده واقع میشدند. چاه‌هـای دستی با وسایل ابتدایی (بیل و كلنگ) تا عمق برخورد به سطح آب زیرزمینی و تا اندکی زیر آن حفر میشوند. چون حفر چاه با دست در اعماق زیاد با مشكلـات فراوانی همراه است، لذا این چاه‌هـا را اغلب در نقاطی حفر میكنند كه عمق برخورد به سطح آب زیرزمینی زیاد نباشد. آب این چاه‌هـا را با طناب و دَلو از طریق قرقره و چرخ چوبی یا با كمك حیوانات (گاوگَرد) به سطح زمین منتقل میسازند. با توجه به ساختار این چاه‌هـا و شیوه استخراج آب از آنها، بهره برداری از چاه‌هـای دستی تأثیری بر سطح آب در سفره‌هـای زیرزمینی نمی گذارد.
قنات
قنات یا کاریز تشکیل شده از یک تونل زیرزمینی با شیب ملـایمـ از طرف دشت به طرف کوهستان و چند چاه عمودی که این تونل زیرزمینی را در فواصل مشخص با سطح زمین مرتبط میسازد
. این چاه‌هـا علـاوه بر آن که مجاری انتقال مواد حفاری شده به خارج هستند، عمل تهویه کانال زیرزمینی را انجامـ داده و راه دسترسی برای لـای روبی، تعمیر بعدی و بازدید از قنات نیز به شمار میروند. ابتدا در مرتفع ترین نقطه مسیر قنات در دست احداث، مادرچاهِ قنات یا گمانه حفر میشود. مادرچاه اولین چاهی است که در بالـادست اراضی مورد نظر برای ایجاد مزرعه و به منظور کشف سطح ایستایی سفره آبی (زه) حفر میشود. اگر سطح زه در این نقطه از سطح اراضی دشت که برای ایجاد مزرعه انتخاب شده بالـاتر باشد، میتوان بین این دو نقطه به ایجاد قنات دست زد. با حفر مجرای آب، قسمتی از مسیر قنات که چاه‌هـای حفر شده در آن بالـای سطح ایستایی آب قرار گرفته و از کف مجرای آن آب تراوش نمی کند، خُشکه کار یا خُشکان و قسمتی که چاه‌هـای حفر شده در آن زیر سطح ایستایی آب واقع شده و آبده است تَره کار یا تَران نامیده میشود.
استخراج آب‌هـای زیرزمینی بوسیله قنات به گونه‌ای است که آب بدون کاربرد نیرویی خارجی، تنها بوسیله نیروی ثقل به سطح زمین روان میشود
. چون در قدیمـ امکاناتی نبوده که بتوان خیلی از سطح ایستایی آب در زیر زمین پایین‌تـر رفت، قنات‌هـا از سطح سفره‌هـای آب زیرزمینی برداشت کرده و از همین رو، ترسالی و خشکسالی متوالی میتوانست بر روی آبدهی آنها تأثیر بگذارد.
استحصال آب از قنوات بر اساس توازن طبیعی لـایه‌هـای آبدار و متناسب با بیلـان آبی سفره صورت میگیرد
. بنابراین بهره برداری از قنوات نمی تواند جز بصورت جزئی و محلی موجب افت شدید سطح ایستایی آب در سفره شود. از این گفته میتوان چنین برداشت کرد که ماهیت استخراج آب از قنات طوری است که در عین توجّه به نیازهای نسل کنونی، حقوق نسل‌هـای آینده نیز در استفاده از سفره‌هـای آبی محفوظ میماند.
چاه نیمه عمیق یا پایابی
در اینگونه چاه‌هـا که به روش دستی و ابتدا تا سطح ایستایی آب
(زه) حفر میشوند، با ایجاد سکوی مناسب در عمق چاه و کمی بالـاتر از سطح آب، یک موتورپمپ گریز از مرکز نصب و با کمک مکش، سطح آب در چاه را کاهش میدهند بطوری که بتوان کف چاه را عمیق‌تـر حفر کرد. سپس طی مراحلی میتوان تا عمق حدود ۶ متر زیر سطح زه، کف شکنی کرد. چون با کمک مکش نمی توان آب را بیش از حدود ۶ متر بالـا آورد، این نوع چاه نمی تواند چندان موجب کاهش سطح سفره آبی گردد.
چاه عمیق
چاه عمیق با دستگاه‌هـای مكانیكی حفر میشود
. عموماً قسمت آبده آن بیش از پنجاه متر از سطح ایستایی آب پایین میرود. چاه عمیق ممكن است از چندین لـایه آبدار بگذرد؛ به طوری که لوله‌های فلزی مشبک منصوب در آن که از لـایه‌هـای مختلف میگذرد،
می تواند از همه ذخائر آب لـایه‌هـا استفاده کند. با آغاز پمپاژ و استخراج آب از چاه، سطح آب زیرزمینی در اطراف چاه به تدریج پایین رفته، فرورفتگی مخروطی شکلی در سطح ایستایی آب اطراف چاه ایجاد میشود. بر اثر پایین رفتن سطح آب در اطراف چاه، جریان طبیعی آب زیرزمینی تغییر کرده و آب اطراف و نقاط دورتر با سرعتی بیشتر به سمت چاه جریان یافته و یک مخروط افت ایجاد میشود.
از آنجا که چاه‌هـای عمیق درعمق زیاد در سفره‌هـای آب زیرزمینی حفر میشوند، ترسالی و خشکسالی تأثیر فوری بر آبدهی آنها ندارد
. اما بهره برداری از تعداد زیادی چاه عمیق در یک دشت با مکش بیش از حد آب از اعماق زیاد، میتواند نهایتاً منجر به افت شدید سطح عمومی سفره آب در آن دشت شود. این پدیده باعث کاهش آبدهی عمومـ چاه‌هـا و خشکیدن قنوات احداث شده در آن سفره آبی خواهد شد. همین ویژگی منفی چاه‌هـای عمیق ضمن آنکه میتواند موجب توسعه کشاورزی در کوتاه مدت شود، عامل اصلی بروز تنش و دعوا بین بهره برداران یک سفره آبی و حتی بین نسل‌هـای متوالی آنها میباشد.
تاریخچه
به دلیل برداشت محدود آب از چاه‌هـای دستی و وجود بیابان‌هـای پهناور، تکنیک استفاده از قنات در فرهنگ کشاورزی ایران به وجود آمد
. قنات که توسط مقنیان ایرانی اختراع شده هزاران سال قدمت دارد. تاریخ قنات به طور مشخص به دوره ایران باستان بر میگردد. با وجود اینکه چندین هزار سال از اختراع آن میگذرد، هنوز همـ این روش استحصال آب در بخش‌هـای وسیعی از کشور معمول و متداول است. تا قبل از ورود تکنولوژی حفر چاه عمیق به کشور، قنات رکن اصلی کشت و زرع در نواحی خشک را تشکیل داده و زیربنای فرهنگ شهرنشینی در فلـات مرکزی ایران به شمار میرفت.
قاعده عرفی مهمی که میبایست در حفر قنات همواره به آن توجه میشد، وجود فاصله کافی در طول تران بین رشته قنوات مجاور بود
. حق و عدالت اقتضاء میکرد که اگر کسی قناتی احداث کرد برای آنکه بتواند از آبی که استحصال شده استفاده مطلوب را در حال و آینده ببرد، نباید دیگران قنات دیگری در نزدیکی تران یا مسیر پیشرفت قنات او حفر کنند تا موجب نقصان آب و ضرر و زیان او شوند. این مقدار فاصله را در اصطلـاح شرعی و عرفی “حریم” مینامند. روایات و تفاسیر بسیاری در شرع مقدس اسلـامـ وجود دارد که مبنای تعیین مقدار حریمـ را قاعده “لـا ضَرَر” بیان میکند.
قاعده لـاضرر یکی از معروفترین و مشهورترین قواعد فقه اسلـامی است که بر گرفته از حدیث نبوی
“لـا ضَرَر و لـا ضِرار” میباشد. شأن نزول آن، داستان معروف سمرة بن جندب است. روایت سمرة بن جندب در وسائل الشیعه در کتاب احیای موات ونیز در کافی ومن لـا یحضره الفقیه در باب حُکمـ حریمـ آمده است. بر اساس این قاعده، تصرفات متأخر نباید طوری باشد که به تصرفات قانونی و متقدمـ موجود و توسعه طبیعی آنها ضرری وارد سازد. در تطبیق این قاعده با موضوع حریمـ منابع آب، اولـاً اولویت زمانی در بهره برداری از یک سفره مشترک اصالت دارد و ثانیاً برای تعیین اندازه حریمـ در فاصله منابع آب نمی توان حد ثابتی فرض کرد؛ بلکه باید به قدری دور شد تا باعث جلوگیری از ضرر و زیان در حال و آینده گردد.
در دوره احداث قنوات، با رعایت قواعد عرفی مربوط به حریمـ، ضرری به صاحبان منابع آب وارد نمی شد و در موارد اندک با رجوع به حَکَمـ‌هـای خبره محلی اختلـاف نظر برطرف میشد
. بعلـاوه، زمان و سرمایه بر بودن احداث قنوات از یک سو و ساختار سنتی و محدود کشاورزی از سوی دیگر، زمینه اِضرار به غیر را بواسطه احداث قنوات جدید به وجود نمی آورد. با توجه به این موضوع حریمـ تعیین شده باعث نقصان آب چاه‌هـا و قنوات مجاور نمی شد و ضرری به سفره‌هـای آب زیرزمینی وارد نمی آمد.
“
قانون مدنی” که برگرفته از شرع مقدس اسلـامـ است به تبعیت از روایات و نظر فقها برای حریمـ، بر اساس عدمـ ضرر فواصلی را بر اساس نوع خاک و نفوذپذیری آن در عمق زه بیان کرد. این قانون که در سال ۱۳۰۷ تدوین شد پیش از آن بود که حفر چاه عمیق در ایران به منظور بهره برداری از آب‌هـای زیرزمینی آغاز شده باشد. می توان گفت که احکامـ و قوانین حریمـ در قانون مدنی و قوانین دیگر تا زمان حفر چاه عمیق با ساختار قنات و چاه دستی مطابقت کامل داشت و دفع ضرر براساس عرف و قانون به راحتی ممکن.
پس از گذشت قرن‌هـا، تکنولوژی تازه‌ای جهت
بهره برداری از آب‌هـای زیرزمینی متولد شد
: چاه‌هـای عمیق و نیمه عمیق موتوری. این چاه‌هـا در ایران، بعد از جنگ جهانی دومـ ابتدا در شهرها و سپس برای آبیاری كشاورزی و باغهای مجاور شهرها احداث شدند. با تأسیس نخستین شرکت ایرانی برای حفر چاه‌هـای ژرف در کشور توسط اسفندیار یگانگی در سال‌های ۲۵-۱۳۲۴ دوران بهره گیری از آب‌های زیرزمینی بوسیله چاه‌هـای عمیق در کشور آغاز شد.
رشد سریع جمعیت در صده اخیر، در کنار پیشرفت‌هـای تکنولوژیک منجر به گسترش و تنوع کشاورزی، مدرن شدن شیوه‌هـای تولید، پیدایش ادوات کشاورزی پیشرفته و نیاز و انگیزه بیشتر برای افزایش سطح زیر کشت شد
. از طرفی، امکان حفر چاه‌هـای عمیق در مدت زمان تنها چند روز و با صرف هزینه ناچیز در قیاس با شیوه سنتی احداث قنات، انگیزه مضاعفی را جهت افزایش سریع و قارچ گونه چاه‌هـای عمیق به منظور تأمین نیاز آبی کشاورزی رو به گسترش بوجود آورد. میزان روزافزون یارانه‌هـای انرژی نیز در این رقابت ناعادلـانه قطعاً مؤثر بود. نتیجتاً، حفر چاه‌هـای عمیق و نیمه عمیق در ایران به ویژه از دهه ۱۳۴۰ به بعد گسترش روز افزون یافت و در نیمه دومـ دهه ۱۳۵۰ به اوج خود رسید.
پیدایش تکنولوژی چاه عمیق درعین فراهمـ ساختن امكانات بهتر برای استحصال آب، موجب تغییراتی شدید در نظامـ بهره برداری از منابع آب شد
. این چاه‌هـا در ابتدا به صورت مکمل در کنار قنوات بودند؛ اما در مدت زمان کوتاهی جایگزین آنها شدند و مشكلـات بسیاری برای سفره‌هـای آب زیرزمینی به وجود آوردند. از آنجا که در ابتدا حفر چاه‌هـای عمیق بدون توجه به بیلـان آب سفره‌هـای زیرزمینی صورت میگرفت، برداشت آب از میزان تغذیه سالیانه آنها بیشتر شده و آب بیش از ظرفیت سفره از آن استخراج میشد. این روند باعث افت شدید و گسترده سطح سفره، كاهش منابع آب زیرزمینی، کاهش آبدهی و نهایتاً خشک شدن قنوات بسیاری گشت.
با افزایش حفر چاه‌هـای عمیق، مشکلـات و دعاوی بسیاری بر سر حفر چاه‌هـا و نقصان آب قنوات به وجود آمد
. مردمـ، به عادت گذشته، جهت حل اختلـافات مربوط به حریمـ به حَکَمـ‌هـا و کارشناسانی خبره در امر قنوات مراجعه میکردند و آنها همـ با همان احکامـ و قوانین حریمـ قنوات و چاه دستی، بین آنها حُکمـ میکردند. به دلیل اینکه این کارشناسان آگاهی جامعی از تأثیراتی که چاه‌هـای عمیق بر روی قنوات و سفره‌هـای آب زیرزمینی حتی در نواحی دوردست میگذاشتند نداشتند، اصولـاً احکامـ صادره منجر به ضرر صاحبان قنوات میشد و این باعث به وجود آمدن در گیری‌هـا و زد و خوردهای بسیار شد.
با برداشت بیرویه آب از چاه‌هـای عمیق و بروز مشکلـات فراوان در زمینه حریمـ و وضعیتی که برای سفره‌هـای آب زیرزمینی به وجود آمد، معتمدین محلی و دادگاه‌هـا دیگر بر اساس رویه عرفی و قانون مدنی از پس دعواها بر نمی آمدند
. در پی این اوضاع، قانونگذار بر آن شد تا به فکر یک سازوکار جدید برای مدیریت حریمـ منابع آب زیرزمینی باشد. در سال ۱۳۴۵ “قانون حفظ و حراست از آب‌هـای زیرزمینی” وضع و مطابق آن حفر چاه موکول به کسب اجازه از وزارت آب و برق شد. در واقع از آن تاریخ به بعد حفر چاه صرفاً میبایست با اجازه دولت صورت میگرفت.
صاحبان قنوات که به حفر چاه‌هـای عمیق حساس بودند، نسبت به بهره برداری از چاه‌هـای نیمه عمیق که تأثیر ناچیزی بر سطح سفره‌هـای آبی میگذاشت کمتر اعتراض داشتند
. زیان چاه‌هـای نیمه عمیق زمانی اتفاق افتاد که مجوز تبدیل اینگونه چاه‌هـا به چاه عمیق صادر شد.
با حفر چاه‌هـای عمیق در این دوره، دشواری و پیچیدگی تعیین مقدار حریمـ جهت جلوگیری از ورود ضرر و زیان به بهره برداران قانونی پیشین، قانونگذار را بر آن داشت تا با تصویب
“قانون ملی شدن آب” در سال ۱۳۴۷ تعیین حریمـ منابع آب زیرزمینی را بر عهده مهندسین آب شناس دولتی بگذارد. انتظار آن بود که این کارشناسان بتوانند با استفاده از محاسبات دقیق وضعیت منطقه، آمار هیدرولوژیک سفره آبی و سایرعوامل مؤثر، میزان حریمـ را به نحوی تعیین کنند که دیگر بهره برداری جدید موجب ضرر و زیان بهره برداران قبلی منابع آب سفره‌هـای مشترک نگردد. در واقع، وظیفه حفظ منافع بهره برداران موجود به وزارت آب و برق سپرده شد.
اما در عمل به دلـایل متعدد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی این انتظار برآورده نگردید
. بر اثر غارت آب‌هـای زیرزمینی با حفر چاه‌هـای عمیق بیشتر، تعداد بسیار زیادی از قنوات خشک شده و سرمایه‌هـای اقتصادی، اجتماعی و تاریخی عظیمی که طی چندین هزار سال بر پایه آنها شکل گرفته بود نابود گشت. وزارت آب و برق یا بعداً نیرو که متولی حفظ منابع آب‌هـای زیرزمینی کشور به شمار میرفت، با صدور مجوز حفر چاه‌هـای جدید در دشت‌هـایی که خود، آنها را از حیث برداشت آب ممنوعه و با تراز منفی اعلـامـ کرده بود، بخش بزرگی از منابع آبی چندین هزار ساله کشور را خشکانید. این روند در سال‌های نخست انقلـاب اسلـامی و اجرای سیاست‌هـای مصادره‌ای و بازتوزیعی عدالت، ابعاد وسیع‌تری پیدا کرد. در سال‌های اخیر نیز به دلیل عدمـ توجه لـازم وزارت نیرو به وظایف قانونی خود در مناطق ممنوعه، با صدور پروانه حفر چاه عمیق به عناوین و بهانه‌هـای مختلف، تعداد بیشتری از سفره‌های آبی کشور به وضعیت بحرانی رسیده اند.
بعنوان مثال، دشت رفسنجان
– یکی از بزرگترین مخازن آب زیرزمینی مناطق کویری کشور – در سال ۱۳۵۳ با کمتر از ۵۰۰ حلقه چاه به عنوان دشت ممنوعه اعلـامـ شد تا دیگر در آن دشت و بالـادست آن چاهی حفر نشود. ولی طبق آمار سال ۱۳۷۹ تعداد چاه‌هـای پروانه دار در این دشت ۱۳۷۰حلقه گزارش شده است؛ یعنی بیش از دو و نیمـ برابر تعداد چاه‌هـای زمان اعلـامـ ممنوعیت دشت! بعلـاوه، در بالـادست این سفره نیز حفر چاه مجاز ولی مضر به پایین دست تا همین اواخر ادامه داشته است؛ مثلـاً در دشت بردسیر.
نتیجه گیری
در حال حاضر وضعیت سفره‌هـای آب زیرزمینی در اغلب مناطق کشور از ارومیه گرفته تا حوضه زاینده رود و استان‌هـای فارس و خراسان و یزد و کرمان ناگوار و نگران کننده است
. حقوق افراد زیادی که خود و یا نیاکان آنها ابتدا مبادرت به حفر قنات و چاه و سرمایه گذاری در امر کشاورزی کرده بودند و به حکمـ شرع و قانون میبایست از حقوق آنها حمایت میشد پایمال شده و ضررهای بسیار و حتی جبران ناپذیری به آنان وارد آمده است.
هر چند استفاده از تکنولوژی‌هـای نو باید در خدمت انسان باشد، اما افراط و زیاده روی در استفاده از آن می تواند به آفتی برای جامعه بشری تبدیل شود
. متأسفانه، همگامـ با ورود تکنولوژی حفر چاه‌هـای عمیق به کشور، استفاده صحیحی از آن نشد. تعادل بیلـان سفره‌هـای آب زیرزمینی که طی قرن‌هـای متمادی با وجود قنوات حفظ شده بود، با ورود بیرویه چاه عمیق به صحنه کشاورزی به یکباره تنها در طی چند سال به همـ خورده و امروزه شاهد معضلـات زیادی در بخش آب‌هـای زیرزمینی کشور هستیمـ.
در یک نقطه عطف تاریخی در کشور، دولت به عنوان مسئول حفاظت از منابع آب تعیین شد تا با وضع قوانین و مقرراتی، همـ وضعیت سفره‌هـای آبی بهبود یابد و همـ به حقوق بهره برداران قانونی تجاوزی صورت نگیرد
. ولی در عمل، قوانینی که وضع شد مأمورین را مبسوط الیَد و وضعیت سفره‌هـای آب زیرزمینی را به یک فاجعه تبدیل کرد. مضافاً، بعد از ممنوعه اعلـامـ شدن دشت‌هـا، تعداد چاه‌هـای مجوزدار در آن مناطق چندین برابر شد!!
رویه‌ای که همـ اکنون در بهره برداری از سفره‌هـای آبی کشور جریان دارد، یعنی تخلیه آب زیرزمینی سفره با روندی صعودی و بدون توجه به میزان تغذیه آن، تنها منجر به پایین‌تـر رفتن سالـانه سطح سفره‌هـای آبی کشور میشود
. این در حالی است که تغذیه مجدد یک سفره آبی زیرزمینی تا رسیدن به سطح تعادل اولیه به هزاران سال زمان نیاز دارد.
اما راه چاره چیست؟
ابتدا متولیان امر بجای معرفی خشکسالی بعنوان منشأ بروز فاجعه، باید به ریشه واقعی مشکل که همانا صدور مجوز بیرویه بهره برداری از این منابع است بپردازند
حفر چاه در تهران – حفر چاه – لوله بازکنی تخلیه چاه – حفاری چاه – حفاری چاه در تهران – حفر چاه در غرب تهران – حفر چاه در شرق تهران – حفر چاه در شمال تهران – حفر چاه در مرکز تهران – حفر چاه در جنوب تهران – حفر چاه فاضلاب در تهران – حفر چاه در تجریش – حفر چاه در غرب تهران – حفر چاه در شمال تهران – حفر چاه در شرق تهران – حفر چاه در مرکز تهران – حفر چاه در جنوب تهران – حفاری چاه فاضلاب
حفر چاه در غرب تهران
حفر انواع چاه و کانال و مجرا در غرب تهران ۰۹۱۲۶۴۷۱۱۴۶
حفر چاه فاضلاب در شرق تهران ۷۷۵۶۷۹۸۰
حفر چاه مرکز تهران ۸۸۵۴۶۸۴۹
حفر چاه در شمال تهران ۲۲۴۴۰۳۲۷
حفاری چاه جدبد و چاه کهنه
تعمیر چاه قدیمی ( کفتراشی و بزرگ کردن انباری چاه)
لایروبی و احیاء دوباره چاه – لایروبی- حفاری چاه
حفاری چاه فاضلاب . چاه ارت . چاه آب . مجرا و کانال در تهران با کادر مجرب – حفر چاه ارت در تهران – تعمیر چاه فاضلاب – تعمیر چاه ریزشی – تعمیر چاه ریزش کرده – حفر چاه آب – حفر چاه تهران
لوله بازکنی و تخلیه چاه موسسه فنی پاس ایران
